Heb ik weer…

Column over Probleemkaping

Door Jan Dirk van Abshoven

Spitsuur noemen sommige ouders het. De ochtenddrukte thuis. Douchen, kinderen aankleden, ontbijten, pauzehapje en lunch maken etc. Nou valt dat bij ons nog wel mee met één kind. Bovendien staan we al op tijd op zodat we een flinke marge hebben. Maar toch. Net als je denkt alles een beetje goed geregeld te hebben, dan roept mijn zoon: “Ik wil niet meer naar die rotschool, ik ben het zat. Ik moet veel te veel van jullie, ik mag ook nooit eens iets voor mezelf, of een dag thuisblijven zoals anderen. Ik heb een rotleven en jullie zijn stom.”

Kinderen brengen hun negatieve gevoelens minder genuanceerd onder woorden dan wij misschien zouden willen. Ze balen ergens behoorlijk van maar wat dat gevoel precies is, dat ligt niet meteen voor de hand. Misschien baalt hij wel dat hij nog niet zo goed mee kan in de bovenbouw? Of is hij onzeker over wat de kinderen in zijn nieuwe klas van hem vinden? Misschien is hij jaloers op andere kinderen die veel langer op de computer mogen?

Zijn rotgevoel komt er dan zo heftig uit, dat ik er last van heb. Ik kom te laat op school. En ik heb nog wel zo m’n best gedaan om niet te hoeven stressen. Ik heb voor een lekker pauzehapje gezorgd en voor z’n lievelingsbroodbeleg. Is het nog niet genoeg! Nou moe!?

Focus op gevolgschade

Zeker, dat is ook heel vervelend! Je kind is onredelijk, bekijkt de zaak alleen vanuit zijn positie. Hij houdt geen rekening met jou. Jij zit met de gebakken peren, terwijl je daar niet om hebt gevraagd. Je hebt het ook zeker niet verdiend!
Toch gaat het hier steeds om ‘gevolgschade’. Jij baalt van de gevolgen voor jou terwijl het oorspronkelijke probleem van je kind is. Als je benadrukt dat jij daar zo’n last van hebt, omdat je te laat komt of dat je het zo ongezellig vindt, ‘gijzel’ je als het ware zijn probleem. In plaats van aandacht voor zijn sores, leg je de nadruk op de gevolgen voor jou. Je maakt jouw probleem belangrijker dan het zijne. Dit kun je ‘probleemkaping’ noemen. Je boodschap is kort gezegd: ‘Ik ben belangrijker dan jij’. Dat leidt dan vaak tot een neergaande spiraal: kind baalt, jij baalt. En jullie krijgen allebei niet wat jullie willen.

Het is effectiever om eerst aandacht te schenken aan degene die het eerst ergens mee zat. Je kind heeft behoefte aan het delen van zijn ongenoegen en acceptatie van die gevoelens door jou. Want hij voelt zich rot. Hij is dus ‘eigenaar’ van zijn rotgevoel en bepaalt hoe erg hij baalt en hoe lang. Dat hoef je als niet-eigenaar ook niet te begrijpen of op te lossen. Je kunt je kind wel helpen door zijn gevoel een plek te geven. “Goh, je baalt dat je zoveel moet van ons en van school, hè? En je vindt het zeker nog best lastig om aan je nieuwe klas te wennen?”

Soebar.nl, oktober 2012